مهربانی را تمرین کنیم

برای آرامش و سلامتی خود و دیگران:

مهربانی را تمرین کنیم

می‌گویند در حوادث غیرمترقبه، مردم به هم نزدیک‌تر می‌شوند و مهربانی‌ها بیشتر می‌شود. این روزها که سیلاب بخش‌هایی از کشورمان را درنوردیده است، به حقیقت این کلام به راحتی می‌توان پی‌برد. این روزها شاهد حضور زنان و مردان و حتی کودکانی هستیم که همدلانه برای آرامش جسمی و روحی هموطنان سیل‌زده تلاش می‌کنند و از هیچ کمکی به آنها دریغ ندارند. شاید شما تصور کنید که به عنوان یک کنکوری، که وقت زیادی تا زمان برگزاری آزمون سراسری ندارید، کاری در این زمینه، از دستتان برنمی‌آید، اما واقعیت این است که در هر موقعیتی می‌توان محبت کرد و بخشی از شبکۀ مهربانی بود و مطمین بود که مهربانی در درجۀ اول برای خود ما مفید است و می‌توان بهره‌های بسیاری را از آن گرفت.

حاصل مهربانی، شادمانی است

مهربانی، باعث می‌شود که از احساس گناه، پشیمانی، اندوه و دیگر رنج‌ها و ناراحتی‌ها خلاص شوید؛ به بیان دیگر، کمک به دیگران باعث می‌شود که بیشتر قدردان شرایط و موقعیتتان باشید و از موقعیت خودتان و افکار بیهوده فاصله بگیرید؛ زیرا به جای خودتان، بر دیگران تمرکز می‌کنید.

نتایج یک پژوهش نشان داده است هنگامی که ما وقت، انرژی یا پول خود را به دیگران می­‌بخشیم، رضایت از زندگی، رضایت از خود و سلامت جسمی­مان ارتقاء می­یابد، طول عمرمان افزایش می­یابد و احتمال ابتلایمان به افسردگی، کاهش پیدا می­کند.

مهربان‌ها درک بهتری از خود دارند

از مزایای قابل توجه مهربانی، تاثیری است که بر درک ما از خودمان دارد. هنگامی که خود را متعهد به محبت به دیگران می‌کنید، خود را فردی نوع دوست می‌بینید. این شناخت تازه از خودتان، باعث می‌شود که بیشتر احساس اعتماد به نفس، خوش‌بینی و مفید بودن کنید. کمک به دیگران یا داوطلب شدن برای کمک کردن به آنها، توانایی‌ها و امکاناتتان را پررنگ‌تر می‌کند و باعث می‌شود که احساس کنید بر زندگی‌تان، کنترل بیشتری دارید. شاید به یاری همین کمک کردن، مهارت‌های تازه‌ای بیاموزید یا از استعدادهای نهفتۀ‌تان با خبر شوید.

 مهربان‌ها پرانرژی‌ترند

بیش از نیمی از شرکت­کنندگان در یک پژوهش، گزارش کردند که بعد از کمک کردن به دیگران، احساس قوی‌تر و پرانرژی­تر بودن کرده‌اند. تعداد زیادی از شرکت­ کنندگان در این پژوهش هم گفته‌­اند که بعد از مهربانی کردن، احساس آرامش بیشتر و افسردگی کمتری کرده و احساس ارزشمندی‌­شان نیز افزایش یافته است.

مهربان‌ها شبکه حمایتی گسترده‌­تری دارند

کمک کردن به دیگران، موجب می­‌شود که دوستتان داشته باشند، و هنگامی که نیاز به کمک دارید، همان افراد دست یاری به شما بدهند و در نتیجه، شبکه نیرومند و گسترده‌ای از دوستان و آشنایان داشته باشید. معمولاً در مواقع لزوم، افراد مهربان می‌توانند روی کمک دوستان و آشنایانشان حساب کنند.

مهربانی، راهکاری موفق برای مبارزه با اضطراب

اضطراب و نگرانی، چه از نوع ملایم و چه از نوع حمله‌های عصبی، سخت در انسان شایع است. روش‌های مختلفی مثل مدیتیشن، ورزش، مصرف دارو یا درمان‌های طبیعی برای درمان اضطراب وجود دارد، اما به نظر می‌رسد که راحت‌ترین و ارزان‌ترین راه خلاص شدن از شرّ نگرانی‌ها، محبت کردن به دیگران است.

تحقیقات بسیار زیادی انجام گرفته است که تاثیرات مثبت مهربانی را بر سلامتی انسان به اثبات می‌رساند. همچنین چندین کتاب نیز در مورد تاثیرات مثبت مهربانی بر سلامتی، به چاپ رسیده است. گفتنی است تحقیقاتی که از سال ۱۹۸۸ تاکنون انجام گرفته، در کتاب نیروی شفابخش نیکوکاری (نوشته آلِن لوک) گردآوری شده است.

در این کتاب از قول یکی از شرکت کننده‌های تحقیقات لوک آمده است: «چند ماه پیش آن‌قدر استرس داشتم که به زور می‌توانستم در شبانه روز چهار ساعت بخوابم و انواع و اقسام دردها هم به سراغم آمده بود. داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب را امتحان کردم، اما هیچ بهبودی حاصل نشد. بعدها فهمیدم که این عشق است که واقعاً شفابخش است. وقتی کارهای مثبتی را برای دیگران انجام می‌دادم، واکنش مستقیمی در وضعیت جسمی من به وجود می‌آمد. الان دیگر شب‌ها خیلی راحت می‌خوابم و آرامشی نیز در کل بدنم به وجود آمده که با وضعیت سابقم قابل مقایسه نیست و بیشتر دردهایم هم از بین رفته است.»

مهربان‌ها سالم­ترند و سلامتی می‌بخشند

حتماً شنیده‌اید که مهربانی و محبت کردن به دیگران، دل را نرم می‌کند، اما جالب است بدانید که مهربان بودن، در واقع بر تعادل شیمیایی قلب شما تاثیر مثبت دارد. مهربانی، باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین می‌شود. به گفته دکتر دیوید همیلتون، اکسی‌توسین، باعث آزاد شدن ماده‌ای شیمیایی به نام نیتریک اکسید در رگ‌های خونی می‌شود. این ماده، با گشاد کردن رگ‌های خونی، فشار خون را کاهش می‌دهد. جالب است بدانید از آنجا که اکسی توسین با کاهش فشار خون به سلامت قلب کمک می‌کند، به آن لقب هورمون محافظ قلب داده‌اند.

در منابع اسلامی هم تاکید زیادی بر محبت و مهربانی نسبت به همنوعان شده است و اشاره شده است که اساس جامعه مطلوب، محبت مردم نسبت به یکدیگر است و آن را در سامان دهی جامعه انسانی کارساز می‌داند؛ تا جایی که خداوند متعال نیز خود را دوستدار بندگان خود می‌داند.

وقتی انتخاب می‌کنید که فرد مهربان­تری باشید، نه تنها سلامت خودتان را ارتقاء می­دهید، بلکه سلامت افرادی را که با آنها ارتباط برقرار می‌کنید نیز تقویت می‌کنید. مهربانی شما تاثیرات چند جانبه ای دارد. این مهربانی، حتی می‌تواند بر افرادی که شاهد بروز آن هستند نیز تاثیر گذاشته و در آنها احساس خوبی را ایجاد کند. وقتی انتخاب می‌کنید که فرد مهربان­تری باشید، تغییرات مثبتی را در اجتماع و دنیای اطراف خود ایجاد خواهید کرد.

چگونه مهربانی را تمرین کنیم؟

اولین گام در تمرین استراتژی مهربانی، انتخاب کاری است که می‌خواهید انجام دهید. اینکه چقدر و هر چند وقت یک بار می‌خواهید آن را تکرار کنید، تصمیم بسیار مهمی است. اگر این کار را کم انجام دهید، نمی‌توانید بهرۀ چندانی از منافع مهربانی ببرید؛ همچنان که اگر در انجام این کار زیاده روی کنید، سرانجام در خودتان احساس خستگی، فشار و عصبانیت می‌کنید. پیشنهاد می‌کنیم که این کار را یک روز در هفته انجام دهید و در آن روز، خود را به انجام یک کار جدید و بزرگ یا چند کار کوچک، متعهد کنید.

در مرحلۀ بعد، خوب است که چند کار را با یکدیگر ترکیب کنید یا کار جدیدی را انجام دهید. این تغییر به شما انرژی و انگیزه می‌دهد؛ زیرا پس از مدتی که از روی محبت و مهربانی، کاری را انجام دادید، به آن خو می‌گیرید و انجام آن دیگر، مانند گذشته، شادتان نمی‌کند؛ البته تغییر مداوم مهربانی، نیازمند تلاش و خلاقیت است، اما هر کاری که به فردی آرامش دهد یا او را شگفت زده کند، می‌تواند در برنامۀ شما قرار گیرد؛ برای مثال، می‌توانید کتاب کمک آموزشی خود را با دوستی که توان خرید آن را ندارد، سهیم شوید و به صورت مشارکتی از آن استفاده کنید یا اگر کتابی اضافی دارید، آن را به داوطلبانی که اکنون گرفتار سیلاب شده‌اند، تقدیم کنید. ضمناً می‌توانید در هر یک از مشکلات درسی، به یک همکلاسی یاری برسانید و یا اگر دیدید که این همکلاسی، ناراحت  و کلافه است، از او دلجویی کنید و  با تقدیم یک هدیۀ کوچک یا گفتن سخنی امید بخش به وی، او را شادمان سازید.

نکتۀ آخر اینکه باید مراقب باشید تا به خاطر انجام عمل نیکتان، انتظار پاداش نداشته باشید؛ در این صورت، فوایدی که این عمل خیر بر شما خواهد داشت از بین می‌رود. اگر در قبال انجام کارتان انتظار چیزی را از دیگران نداشته باشید، دیگر دچار ناامیدی نخواهید شد؛ برای مثال، اگر در رانندگی، به اتومبیل کناری حق تقدم بدهید و انتظار داشته باشید که او این عمل مهربانانه را متوجه شود، اما  فرد مقابل از کار شما قدردانی نکند، ممکن است که انجام همین کار نیک، در شما ایجاد عصبانیت و خشم کند، اما اگر توقع دریافت واکنشی مثبت نداشته باشید، آن وقت است که کار شما  تاثیری مثبت بر سلامتی‌تان خواهد گذاشت. برای تمرین این مساله، دست کم هفته‌ای یک بار، کار خوبی را انجام دهید و دربارۀ آن با هیچ کس صحبت نکنید و در مقابل آن، انتظاری هم از دیگران نداشته باشید. 

 

مهربانی، باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین می‌شود. اکسی‌توسین، باعث آزاد شدن ماده‌ای شیمیایی به نام نیتریک اکسید در رگ‌های خونی می‌شود. این ماده، با گشاد کردن رگ‌های خونی، فشار خون را کاهش می‌دهد. از آنجا که اکسی توسین با کاهش فشار خون به سلامت قلب کمک می‌کند، به آن لقب هورمون محافظ قلب داده‌اند

مهربانی، باعث می‌شود که از احساس گناه، پشیمانی، اندوه و دیگر رنج‌ها و ناراحتی‌ها خلاص شوید؛ به بیان دیگر، کمک به دیگران باعث می‌شود که بیشتر قدردان شرایط و موقعیتتان باشید و از موقعیت خودتان و افکار بیهوده فاصله بگیرید 

اردیبهشت؛ زمانی برای درس خواندن

هر چه به زمان برگزاری آزمون سراسری نزدیک­تر می‌شویم، برنامه­ای که شما عزیزان باید برای آمادگی در این آزمون داشته باشید ظریف­تر می­شود. در این برنامه، اردیبهشت برای شما داوطلبان گرامی، چه دانش‌آموز باشید و چه داوطلب پشت کنکوری، از اهمیت خاص و ویژه­ای برخوردار است.

برای آن دسته از دانش‌آموزانی هم که در زمان آمادگی برای آزمون سراسری برنامه خوبی نداشته‌اند و تا الان از نتیجه خود راضی نیستند این ایام و زمان برگزاری امتحانات پایان ترم می‌تواند یک فرصت باشد؛ زیرا شما و دیگر دانش‌آموزان، پس از امتحانات، بیشتر از دو ماه فرصت دارید تا برای کنکور آماده شوید. حتماً با تعجب می‌گویید: «دو ماه؟! حتماً اشتباه شده است؛ زیرا کنکور اواسط تیر برگزار می‌شود و ما، پس از اردیبهشت، فقط قدری بیشتر از یک ماه فرصت داریم». این موضوع از نظر زمانی درست است، اما به خاطر داشته باشید که شما در ماه بعد دیگر به مدرسه نمی‌روید و وقت بیشتری، در مقایسه با زمانی که برای مدرسه از دست می‌دادید، در اختیار دارید؛ پس برای دانش‌آموزان کنکوری، این یک ماه و اندی، می‌تواند برابر دو ماه کارایی داشته باشد.

     نتایج و تجربه‌های زیادی از داوطلبان سال‌های قبل، نشان داده است که تغییرات بسیاری می‌تواند در این مدت رخ دهد و علت آن هم، امکان توقف بسیاری از داوطلبان است که به دلایل مختلف، درس خواندن را کنار می‌گذارند و به دیگران این فرصت را می‌دهند تا از آنان سبقت بگیرند. جالب است که تعداد این‌گونه داوطلبان، اصلاً کم نیست؛ یعنی اگر شما به تلاش خود مانند قبل ادامه دهید، به طور قطع از آنان سبقت خواهید گرفت، و این از ویژگی‌های لحظات پایانی هر مسابقه است؛ فقط کافی است مانند دونده‌ای که در لحظات پایانی مسابقه، تمام توان و تلاش خود را به کار می‌گیرد، شما هم در این مدت با تمام توان و انرژی حرکت کنید؛ بدین ترتیب، خواهید دید که نتایج درخشانی در انتظار شماست. تصور کنید که در یک مسابقه‌ 100 کیلومتری در حال دویدن هستید؛ حالا به کیلومتر 80 رسیده‌اید و حدود 20 کیلومتر، هنوز باقی مانده است؛ حتی اگر در آن زمان، شما بین نفرات میانی هم قرار داشته باشید، باز هم به دلیل آنکه زمان زیادی در اختیار شماست، می‌توانید به موفقیت دست یابید؛ پس زمان کلی برای رسیدن به آنچه می‌خواهید، وجود دارد؛ فقط کافی است بدانید که 20 درصد مسیر هنوز باقی مانده است.

    با توجه به اینکه در این مقاله بیشتر سعی داریم درباره دانش‌آموزان کنکوری و برنامه آنان صحبت کنیم، لازم است اشاره ای کوتاه به این موضوع داشته باشیم که داوطلبان پشت کنکوری می‌توانند، طبق برنامه‌ای که از قبل داشته‌اند، اردیبهشت و خرداد را به مرور کلی و تست‌زنی بپردازند؛ در واقع آنان در ماه‌های باقی مانده با مسایل دانش‌آموزان کنکوری مواجه نیستند و می‌توانند بدون دغدغه امتحانات پایان ترم، فقط در راستای برنامه کنکور مطالعه کنند. مشکلی که ممکن است در هنگام امتحانات برای دانش‌آموزان کنکوری پیش بیاید این است که مطالعه برای کنکور، با مطالعه برای امتحانات تشریحی فرق می‌کند و این دوگانگی در خواندن دروس، ممکن است که به نظر برخی از دانش‌آموزان عزیز باعث اتلاف وقت آنان شود. گرچه تفاوت‌هایی بین مطالعه تستی و تشریحی وجود دارد و حتی ممکن است که شما عزیزان هنگام مطالعه تشریحی، احساس کنید که بسیاری از مطالب برایتان ناآشناست، اما نگران نباشید؛ زیرا همین مطالعه مجدد، باعث یادآوری بسیاری از مطالب خواهد شد؛ به علاوه، اگر می‌خواهید واقعاً از میزان مطالب موجود در ذهنتان مطمین شوید، کافی است تعدادی تست بزنید؛ آن‌وقت خواهید دید که با دیدن گزینه‌ها و ... بسیاری از مطالب در ذهنتان تداعی می‌شود.

     اگر شما جزو آن دسته از داوطلبانی هستید که خلاصه‌های خوب و کاملی از دروستان دارید، می‌توانید از این خلاصه‌ها برای امتحانات دروس مورد نظر خود استفاده کنید؛ با انجام این کار، با یک تیر، دو نشان می‌زنید؛ هم برای امتحانات آماده می‌شوید و هم مطالب کنکور خود را مرور می‌کنید. نکته‌ای که به صورت بسیار محرمانه و در گوشی باید اشاره کنیم، این است که اگر وقت شما برای مطالعه کامل امتحاناتتان کافی نیست، کنکور را در اولویت قرار دهید؛ زیرا اگر به طور ناخواسته و اتفاقی، در یک یا چند ماده درسی، نمره آزمونتان کمتر از نمره قبولی شد، ماه شهریور برای جبران امتحانات وجود دارد، اما برای کنکور (که سالی یک بار برگزار می‌شود) دیگر زمانی برای جبران نیست!

در آمادگی برای امتحانات پایان سال و نیز آزمون سراسری، حتماً به نکات زیر توجه داشته باشید:

 1- مجموعه‌ای از پرسش‌های امتحانات سال‌های قبل را تهیه کنید. این موضوع به شما کمک می‌کند تا در وقت کمتری، مطالب مهم را در یک درس جمع آوری و مطالعه کنید.

2- دقت داشته باشید که در حین درس‌ خواندن برای امتحان نیز می‌توانید فعالیت‌هایی نظیر خلاصه‌نویسی درس موردنظر را ادامه دهید. هنگام مطالعه، انجام این فعالیت‌ها را قطع نکنید. انجام این فعالیت‌ها به شاداب‌سازی مطالعه‌ شما نیز کمک می‌کنند؛ به علاوه، باعث می‌شود تا اگر برخی از مطالب یک درس جا مانده باشد، شما آن را به خلاصه‌های خود، که بلافاصله پس از امتحانات باید برای آخرین بار مرور کنید، اضافه نمایید.

3-  هنگام برنامه‌ریزی برای امتحانات، به مباحثی که اخیراً تدریس شده است، بیشتر اهمیت داده و در مقایسه با سایر مباحث، مطالعه‌ آنها را در اولویت قرار دهید؛ چرا که این مطالب، کمتر دوره شده و مورد آزمون و امتحان قرار گرفته‌اند و ممکن است که تسلط شما بر آنها کامل و کافی نباشد؛ به همین دلیل و برای اینکه مطالعه‌ چنین مباحثی در روزهای امتحان، باعث اضطراب و نگرانی نشود، بهتر است که در اولویت مطالعه و تمرین و تکرار قرار گیرند.

4- از قبل هیچ تصوّری نسبت به این دوره از امتحانات‌ در ذهن خود تعریف نکنید. تصورات قبلی که برای خودتان می‌سازید، باعث خواهند شد که تمرکز واقعی شما از بین رفته و پیش‌داوری شما حوزه‌ فعالیتتان را محدود کند.

5- قدر روزهای فاصله افتاده بین امتحانات را بدانید و از لحظه لحظه‌های آن استفاده کنید. یک استراحت کوتاه (یکی دو ساعته) پس از هر آزمون، کافی است تا از فضای آزمون قبلی خارج شوید و کار آماده‌سازی برای آزمون بعدی را آغاز کنید، و یا اینکه اگر تخمین می‌زنید که وقت بیشتری داشته باشید، بیش از اینکه آن را صرف امتحان بعدی نمایید، به انجام کارهایی اختصاص دهید که باعث آمادگی بیشتر شما در کنکور می‌شود؛ مثلاً می‌توانید تست‌های همان درس را زده و با حل و مطالعه آنها هم خود را محک زده و هم اینکه برای امتحان، بیشتر آماده شوید.

6- با برنامه‌ای منظم و دقیق پیش بروید تا امکان مطالعه‌ بهتر برای امتحانات و کنکور فراهم شود. بدون برنامه، کم کم استرس و به‌ هم‌ریختگی شما بیشتر می‌شود و برخی از دروس باعث نگرانی‌تان خواهند شد.

شما عزیزان برای نتیجه گیری بهتر در امتحانات و نیز کنکوری که پیشِ رو خواهید داشت، علاوه بر مطالبی که در بالا ذکر شد، بهتر است به این نکات هم توجه داشته باشید:

1– بهترین الگو برای تمرین‌های تشریحی، پرسش‌های امتحانات نهایی سال‌های گذشته است. این پرسش‌ها به شما کمک خواهند کرد تا آشنایی بهتر و بیشتری با ذهن طراحان و تنظیم‌کنندگان امتحانات نهایی پیدا کنید.

2- به سؤالات و امتحانات سال‌های گذشته توجه کافی داشته باشید؛ چرا که سؤالات امسال نمی‌تواند تفاوت فاحشی با چند سال گذشته داشته باشد. مطالب کتاب‌ها محدود و مشخص است و شما با حل چند دوره ‌امتحان نهایی برای هر درس، می‌توانید به مفاهیم اصلی و کلیدی آنها مسلط شوید و اعتماد به‌نفس پیدا کنید. مطالعه کلید سؤالات، که مصحح بر اساس آن به پاسخ داوطلبان نمره می‌دهد، می‌تواند نوشتار و پاسخگویی شما را بهتر و هدفمند‌تر کند؛ پس تمام پاسخ‌ها را به دقت مطالعه کنید.

3- در ابتدا باید سعی کنید که در کنار تمام جزوات پر‌حجم‌ و مفید خود، به متن کتاب درسی، تمرینات و مثال‌های کتاب توجه کنید؛ حتی در عین سادگی، آنها را دوباره حل کنید و سپس به سراغ جزوات خود و تمرینات اضافه بروید. در پایان حتماً مطمین شوید که در کتاب درسی، مطلب، مبحث یا تمرین و مثالی از قلم نیفتاده باشد. فراموش نکنید که در امتحانات نهایی، شیوه‌ تصحیح و کلید سؤالات، در نمره‌ شما بسیار تاثیر می‌گذارد و ملاک تصحیح‌کنندگان و طراحان، متن و نوشتار کتاب است.

4- ساعت مطالعه‌ خود را در اردیبهشت افزایش دهید تا بتوانید، علاوه ‌بر انجام کار‌های دبیران و مطالعه‌ درس‌های جدید، به رفع ضعف‌ها و دوره‌ مطالب نیز بپردازید؛ اما لازم است که در انتهای هر هفته، استراحتی را نیز برای خود در نظر بگیرید تا در خرداد ماه، با همین انرژی و توان، مطالعه و تمرین و تکرار را ادامه دهید.

5- به خود آرامش بدهید و سعی کنید که منطقی باشید. حتی اگر فکر می‌کردید که در نخستین امتحان، نمره‌ عالی کسب خواهید کرد، و پس از برگزاری امتحان، پیش‌بینی شما عملی نشد، خودتان را تحت فشار روانی قرار ندهید؛ زیرا این موضوع، باعث کاهش توان و انرژی شما خواهد شد و ممکن است که به خوبی از عهده امتحانات بعدی نیز برنیایید.

5 - فرصت مناسبی را به انجام تمرین‌های اضافه اختصاص بدهید؛ البته یادتان باشد که این تمرین‌ها حتماً تشریحی باشند؛ چون تمرین‌های تشریحی، شما را برای روبرو شدن با آزمون‌های پایان سال، بیشتر آماده می‌کند.

6- برخی از دانش‌آموزان سال یازدهم در طول سال تحصیلی برای تقویت بیشتر خود، از منابع تستی استفاده می‌کنند. اگرچه انجام این کار در جای خود مناسب است، ولی از حالا تا شروع دوره سال آخر، تست را کنار بگذارید. در حال حاضر، پرداختن به تست، تمرکز کاری شما را از بین خواهد برد. 

7- همیشه ذخیره‌سازی باعث تقویت و استفاده‌ بهینه از فرصت‌هاست. یکی از این ذخیره‌ها، خلاصه‌نویسی‌هایی است که هم در دوره‌ امتحانات نهایی و هم در سال آینده موجب استفاده‌ بهینه از وقت خواهند شد. با استفاده از فرصت‌های خالی موجود در برنامه‌تان (مثل اوقات آزاد روزهای پنج‌شنبه و جمعه) خلاصه‌نویسی‌های خود را کامل کنید، و اگر تا‌کنون خلاصه‌نویسی نکرده‌اید، تلاش کنید تا لااقل دروس تحلیلی و تمرینی خود را خلاصه‌نویسی کنید.

8- زحمات امروز شما، مقدمه‌ بهره‌برداری از آنها در آینده است. اطمینان داشته باشید که تمام این تلاش‌ها در آغاز سال آخر‌، یعنی درست بلافاصله پس از دوران امتحانات، مورد استفاده‌ شما قرار می‌گیرند و آن زمان از این تلاشتان خرسند خواهید بود؛ پس زود خسته نشوید و همت بیشتری در مطالعه دروستان نشان دهید و مطمین باشید که موفق خواهید شد.

چگونه با حس خستگی و خواب آلودگی مفرط مبارزه کنیم؟

 

چرا مدام چرت می‌زنم؟ چرا نمی‌توانم یک ساعت هم روی یک درس تمرکز کنم و سریع خوابم می‌گیرد؟ چرا شب‌ها زود خوابم می‌گیرد و صبح‌ها به زور از خواب بیدار می‌شوم؟ چرا مدام احساس کسالت و بی‌حوصلگی می‌کنم؟

هر چه به زمان برگزاری آزمون سراسری نزدیک‌تر می‌شویم، بیشتر شاهد این‌گونه گلایه‌ها از سوی داوطلبان هستیم؛ داوطلبانی که می‌گویند مدت زمان خوابشان بیشتر از گذشته شده است و غیر از کلاس درس، که به زور چشم‌هایشان را باز نگه می‌دارند، مابقی ساعات روز را یا خواب آلوده هستند و یا در خواب سیر می‌کنند و در واقع اصلاً دلشان نمی‌خواهد که از رختخواب بیرون بیایند و حال و حوصلۀ انجام هیچ کاری را نیز ندارند.

باید گفت که عامل  خواب آلودگی، می‌تواند مسایل مختلف فیزیولوژی مثل: کمبود ویتامین گروه ب یا د، عفونت، آلرژی، کم خونی، به هم ریختگی هورمونی، کم آبی بدن و  فشار خون پایین باشد. در کل، هر نوع بیماری حاد و مزمن سیستمیک مانند: مشکلات تیروییدی، کلیوی، رماتیسم، دیابت، خونی و سایر اختلالات عضوی، که یک یا چند عضو بدن را درگیر کند، خستگی مزمن را به همراه دارد؛ به همین دلیل،  ما  به دوستانی که چنین مشکلی دارند، پیشنهاد می‌کنیم که در مرحلۀ اول به پزشک مراجعه کنند تا از سلامت جسمانی خود مطلع گردند؛ اما اگر با وجود سلامت جسمانی، باز هم احساس خواب آلودگی مفرط دارند، این احساس می‌تواند به دلیل شرایط روحی و روانی‌شان باشد. در اینجا دلایلی چند را که می‌تواند عامل این حس خواب آلودگی باشد، بررسی می‌کنیم:

نداشتن هدفی ارزشمند  

بدون داشتن هدفی که بتوان روی آن تمرکز کرد، ذهن انسان دایماً در حال تاخت و تاز است و این امر باعث می‌شود تا کاملاً از لحاظ روحی خسته و کسل گردد. هیجان و شور و اشتیاق، باتری روح انسان را شارژ می‌کند و بدون داشتن هدف، انرژی انسان به بیهودگی صرف می‌شود. به همین دلیل است که  وقتی روی برنامه‌ای کار می‌کنید که به آن علاقه دارید، می‌توانید کمتر بخوابید و زحمت بیشتری برای آن بکشید. افکار ما، انرژی هستند و اگر انرژی‌تان بازسازی نشود، احساس کسالت و بی‌حالی می‌کنید؛ در واقع، عدم تمرکز روی یک هدف ارزشمند، باعث می‌شود که افکار منفی، آزادانه در ذهنتان پرسه بزنند و انرژی شما صرف افکار منفی شود و همین امر، شما را به شدت بی‌حال می‌کند. اگر راهی برای خروج افکار منفی نداشته باشید، به مرور در معرض افسردگی قرار می‌گیرید. در این زمان، تنها ترس و نگرانی و اضطراب در ذهن شما موج می‌زند، و از آنجایی که هیچ هدف ارزشمندی وجود ندارد تا توجه شما را به خود جلب کند، مسایل ناچیز برایتان اهمیت زیادی پیدا می‌کنند و به شدت آزارتان می‌دهند و احتمالاً در خواندن و به دست آوردن اطلاعات جدید مشکل خواهید داشت و مدام به فکر فرار از شرایط زندگی خود هستید و  خواب را بهترین گزینه برای فرار کردن و ندیدن و ندانستن شرایط خود می‌پندارید.

رؤیا پردازی و داشتن آرزوهایی دور از دسترس

عده‌ای از جوانان، به جای هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی برای رسیدن به آن، به رؤیا پردازی روی می‌آورند و تصور می‌کنند که رؤیا پردازی و سیر در آرزوها، همان هدفمندی است؛ در حالی که رؤیا پردازی با هدفمند بودن کاملاً متفاوت است. فردی که هدف دارد، بین آن جایی که هست و آن جایی که می‌خواهد باشد (هدف مطلوب)، یک مسیر کاملاً عملیاتی ترسیم می‌کند و هر روز سعی می‌کند تا حداقل یک گام به سمت هدفش بردارد؛ اما فرد رؤیا پرداز فقط در «ای کاش‌ها» سیر می‌کند و کاری برای تحقق آرزوهایش انجام نمی‌دهد و نقشۀ مشخصی از مبدا، مسیر و مقصد خود ندارد؛ در نتیجه، در گذر زمان پیشرفتی نمی‌کند و از این عدم پیشرفت کلافه می‌شود و دچار بی‌حوصلگی، کلافگی و احساس خواب آلودگی می‌شود.

داوطلبی که آرزوی کسب رتبه‌ای خوب در آزمون سراسری و پذیرش در بهترین رشته محل‌ها را دارد، اما تلاشی  مناسب با آرزوی خود نکرده است، این روزها دچار حس ناامیدی می‌شود و برای فرار از واقعیت موجود، ناخودآگاه  به خوابیدن و فراموش کردن وضعیت خود، پناه می‌برد.

چه باید کرد؟

برای رهایی از خواب آلودگی مفرط، باید در دو زمینه  جسمی و روحی اقدام کنید تا بتوانید به طور کامل، آمادگی و نشاط لازم را کسب کنید.

برنامۀ ورزشی مناسب: شما می‌توانید صبح زود بیدار شوید، بدون اینکه احساس خستگی داشته ‌باشید. این حس هوشیاری می‌تواند به سرعت محو شود اگر آن را پر و بال ندهید. یک برنامه ورزشی صبحگاهی، می‌تواند به کم‌رنگ شدن این حس در شما کمک کند و پتانسیلی را برای افزایش یک خلق و خوی خوب و دقت و تمرکز بالا در کارها به شما بدهد.

تمرینات ساده مثل دویدن، باعث می‌شود که مغزتان با افزایش آندروفین زیاد در خون، علایم استرس، بی‌حالی و حتی درد را در شما کاهش دهد. جالب توجه است که بدانید ورزش صبحگاهی، سطح انرژی شما را در طول روز افزایش می‌دهد و تمرکز زیادی در انجام کار‌های روزانه به شما می‌بخشد؛ البته اگر ورزش مستمر و منظم، روزانه حداقل 30 دقیقه به صورت هوازی، به عنوان یک تکلیف در زندگی و نه به عنوان تفریح، در نظر گرفته شود.

رژیم غذایی متعادل: در طول روز، غذاهای سنگین نخورید؛ زیرا بعد از خوردن غذا، به دلیل اینکه دستگاه گوارش شما خون زیادی را به خود جذب می‌کند، خون‌رسانی به مغزتان کم شده و این مساله، سبب خواب‌آلودگی می‌شود. ترشح ناگهانی انسولین هم باعث خواب آلودگی می‌شود؛ پس سعی کنید به جای آن، از غذاهای سبک و دارای مواد قندی استفاده کنید. نوشیدن آب کافی نیز می‌تواند در ازدیاد حس نشاط شما بسیار مؤثر باشد. وقتی که از خواب بیدار می‌شوید، کمبود آب  به طور فزاینده‌ای روی روحیه شما تاثیر می‌گذارد. می‌توانید قبل از صرف صبحانه یک لیوان آب بنوشید. انجام این کار به سوخت و ساز بدن شما و همین طور به بیدار شدن سریع و احساس هوشیاری خیلی بالایتان،  بلافاصله پس از بیداری، کمک زیادی می‌کند.  

عواطف سرکوب شدۀ خود را آزاد کنید : احساس خواب آلودگی، گاه برای آن است که سرشار از احساسات منفی مثل: خشم، ترس یا ناامیدی هستید. این احساسات منفی، رفته رفته انرژی‌تان را تحلیل می‌برد و باعث سردرگمی، خستگی و ناتوانی شما می‌شود. برای مقابله با این مشکل، به محلی دنج و آرام بروید و چند نفس عمیق بکشید. به اهداف و فعالیت‌هایی که در حال حاضر در زندگی خود دارید، فکر کنید و هر احساسی را که در شما پدیدار می‌شود، اعم از: ترس، پشیمانی، حسادت، عصبانیت و ... بنویسید و سپس با یک مشاور یا روان‌شناس در این زمینه صحبت کنید و احساسات خود را با وی در میان بگذارید تا بتوانید آن را از درون خود تخلیه کنید.

اهداف  اصلی خود را شناسایی کنید و زندگی‌تان را بر پایۀ آنها بسازید: لطفاً به این سؤال پاسخ دهید: «اگر پول و زمان اهمیتی نداشت، زندگی‌ام را چطور می‌گذراندم؟» آن‌گاه هر آنچه در این زمینه به فکرتان می‌رسد، بنویسید. وقتی تمام اهدافتان را نوشتید، یک بار دیگر آنها را مرور کنید و مواردی را که از همه بیشتر برایتان اهمیت دارد، انتخاب کنید. کدام یک از این اهداف چنان چه برآورده نشوند، این احساس را در شما ایجاد می‌کنند که تمام زندگی‌تان را تلف کرده‌اید؟ اهداف برترتان را بنویسید و در چند جا، که هر روز با آن برخورد می‌کنید، نصب کنید. وقتی کاملاً بدانید چه چیزهایی برایتان اهمیت دارد و به کجا می‌روید، زندگی‌تان نظام‌مند می‌شود و فعالیت‌هایتان در جهت دست‌یابی به اهدافتان قرار می‌گیرد و انگیزۀ تحقق اهدافتان، باعث از بین رفتن تنبلی و تقویت انرژی‌تان می‌شود.   

در واقع، وقتی نسبت به چیزی اشتیاق و هیجان دارید و برای رسیدن به آن برنامه‌ریزی می‌کنید و میزان انرژی‌تان در بالاترین حد ممکن است، شب‌ها با خوشحالی به خواب می‌روید و صبح‌ها شاد و پر انرژی از خواب برمی‌خیزید و برای دنبال کردن اهدافتان، نشاط لازم را خواهید داشت و دیگر فکر و خیال منفی  به سراغتان نمی‌آید.

 

 

احساس خواب‌آلودگی، گاه برای آن است که سرشار از احساسات منفی مثل: خشم، ترس یا ناامیدی هستید. این احساسات منفی، رفته رفته انرژی‌تان را تحلیل می‌برد و باعث سردرگمی، خستگی و ناتوانی شما می‌شود

تمرینات ساده مثل دویدن، باعث می‌شود که مغزتان با افزایش آندروفین زیاد در خون، علایم استرس، بی‌حالی و حتی درد را در شما کاهش دهد. ورزش صبحگاهی، سطح انرژی شما را در طول روز افزایش می‌دهد و تمرکز زیادی در انجام کار‌های روزانه به شما می‌بخشد 

حفظ تعادل؛ ضامن پیروزی

دوره بعد از عید، دوره خیلی مهمی است؛ به این دلیل که هر چه به زمان برگزاری آزمون سراسری نزدیک‌تر می‌شویم اهمیت زمانی که در اختیار داریم، بیشتر مشخص می‌شود. داوطلبان زیادی در سال‌های گذشته با یک برنامه‌ریزی اصولی موفق شدند تا از این ایام به خوبی استفاده کرده و نتایج بسیار قابل ملاحظه‌ای را کسب کنند. روی سخنمان با همه کسانی است که قصد دارند پیشرفت تراز و رتبه داشته باشند. مطمین باشید که با جدیت و تلاش و خوب درس خواندن در این ایام، می‌توانید به این هدف برسید. گرچه همت و جدیت، از مهم‌ترین عناصر پیشرفت شما در این روزهای باقی مانده هستند، اما نکات و مسایل دیگری نیز وجود دارند که توجه و پرداختن به آنها باعث می‌شود تا شما در همین روزهای باقی مانده، به موفقیتی درخور تلاشتان دست یابید. ما هر ساله با داوطلبان زیادی مواجه می‌شویم که قبل از عید دروسشان را به خوبی مطالعه نکرده‌، اما با تلاش فراوان و رعایت همین نکات توانسته‌اند به موفقیت برسند.

الف- توجه به برنامه‌ریزی و تعادل در آن

یکی از مهم‌ترین اقداماتی که شما به عنوان داوطلب کنکور باید همیشه به آن توجه داشته باشید، این است که ببینید آیا برنامه‌ریزی شما اصولی و درست است و با نیازها، اهداف و توانایی‌های شما مطابقت می‌کند یا نه. یک برنامه‌ریزی اصولی، می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر موفقیت شما داشته باشد و یک برنامه‌ریزی نادرست و نامناسب می‌تواند باعث کندی و ضعف شما در پیمودن مراحل آمادگی برای کنکور شود. ما از همه شما دانش‌آموزان و داوطلبان گرامی آزمون سراسری خواهش می‌کنیم که به این مقوله توجه ویژه‌ای داشته باشید. تمام کسانی که در سه ماه آینده در مدرسه یا در رتبه کنکور پیشرفت می‌کنند، کسانی هستند که دچار چند برنامگی نیستند و از برنامه‌ای که چیده‌اند نیز خارج نمی‌شوند و دقیقاً بر اساس آن پیش می‌روند.

اگر شما جزو آن دسته از داوطلبانی هستید که برنامه‌ریزی مناسبی دارید و به خوبی و بدون هیچ مشکلی با آن پیش می‌روید، برایتان آرزوی موفقیت می‌کنیم و از شما داوطلبان عزیزی هم که تاکنون برنامه درستی نداشته‌اید، خواهش می‌کنیم که از همین الان برای سه ماه باقی مانده برنامه‌ریزی کنید. برای انجام این کار می‌توانید از مشاوران یا داوطلبان موفق کمک بگیرید، اما فراموش نکنید که محور اصلی این برنامه‌ریزی، خود شما هستید و این برنامه باید طبق روحیات، توانایی‌ها و نیازهای شما چیده شود. قبل از هر چیز توجه داشته باشید که چه درس‌هایی را تا الان نخوانده یا کم خوانده‌اید و در چه درس‌هایی ضعیف هستید. به بودجه‌بندی سؤالات کنکور نیز توجه کرده و سعی کنید تا در این وقت باقی مانده، درس‌های مهم‌تر و با اهمیت‌تر را در برنامه خود بگنجانید. درروزهای مختلف هم درس‌ها را به طور متعادل بخوانید و تمام اوقات یک روز را به خواندن یک درس اختصاص ندهید؛ مثلاًدانش‌آموز گروه آزمایشی علوم تجربی نباید از صبح فقط شروع به مطالعه درس زیست‌شناسی کند. توجه داشته باشید که باید درس‌های محاسباتی را بین یک ساعت و نیم تا دو ساعت و درس‌های عمومی را در حدود یک ساعت مطالعه کنید.

ب- تعادل در مطالعه دروس اختصاصی و عمومی

یکی از موضوعات بسیار مهم، ایجاد تعادل در مطالعهاست. ما معمولاً عادت‌های مختلفی داریم؛ مثلاً معمولاً درس‌هایی را که دوست داریم،بیشتر و درس‌هایی را که به آنها علاقه نداریم، کمتر می‌خوانیم. این عادت، عادت غلطیاست که برخی از داوطلبان با آن دست به گریبانند. توجه داشته باشید که کنکور، مطالعه و امتحان علاقه‌مندی‌ها نیست، بلکه امتحانی از همه دروس است، و افراد موفق کسانی هستند که علی رغم میلشان، تعادلی در خواندن همه دروس ایجاد می‌کنند، و تا آنجایی که برایشان مقدور است، همه دروس، حتی اگر امکان‌پذیر باشد، برخی از بخش‌های هر درس را مطالعه می‌کنند.

      یکی از عوامل موفقیت، ایجاد توازن و تعادل درمطالعه است، این تعادل،اول با برنامه‌ریزی شخصی و در قالب ساعات مطالعه‌ای که در هر درس دانش‌آموز برایخودش محاسبه می‌کند، ایجاد می‌شود. سپس ایجاد تعادل در مطالعه دروس عمومی و اختصاصی است که راه موفقیت را هموار می‌کند. در شیوه‌های مطالعه و رویکردی که دانش‌آموزان برای افزایش بهره‌وری در مطالعه دارند، یکی از استراتژی‌های بسیار مهم، این است که دانش‌آموزان در ایام عید و دوره بعد از آن، وقت بیشتری را برای مطالعه دروس متنی و همچنین دروس عمومی در نظر بگیرند. خواندن دروس عمومی، به جهت اینکه زودبازده‌تر هستند، امکانی را فراهم می‌کند تا در کنکور بتوانید نتایج بهتری بگیرید و خود این موضوع، مهم‌ترین دلیل است برای این نکته که تاکید می‌کنیم در این دوره به دروس عمومی توجه بیشتری داشته باشید؛ البته درس‌های عمومی از نظر ماهیت و ساختار فرّار هستند و به همین دلیل، لازم است که در زمان باقی مانده تا کنکور، درس‌های عمومی را در مقایسه با قبل بیشتر بخوانید تا بتوانید با حضور ذهن بیشتری در آزمون سراسری حاضر شوید. هر چه به پایان سال تحصیلی و کنکور نزدیک‌تر می‌شویم سهم مطالعه‌ درس‌های متنی، که درس‌های عمومی نیز از جمله‌ آنهاست، در مقایسه با سال گذشته، افزایش می‌یابد. دلیل این افزایش، امکان فراموشی بیشتر این درس‌ها در مقایسه با درس‌های محاسباتی است؛ ضمناً این درس‌‌ها زودبازده‌تر هستند و با آنها می‌شود راحت‌تر و سریع‌تر وضعیت درسی را بهبود بخشید.

     معمولاً داوطلبان در آغاز سال، هفتاد درصد زمانشان را به مطالعه درس‌های اختصاصیو سی درصد را به دروس عمومی تخصیص می‌دهند. بعد از عید نیز،بخش بیشتر مطالعه را دروس اختصاصی تشکیل می‌دهد؛ با این تفاوت که در این دوره، شما باید در مقایسه با قبل از عید، زمان بیشتری را برای دروس عمومی در نظر بگیرید. هر چه به کنکور بیشتر نزدیک می‌شویم، با توجه به اینکه درس‌های حفظی و متنی باید بیشتر مطالعه شوند، طبیعی است که سهم زمان مطالعاتی آنها بیشتر می‌شود؛ البته دانش‌آموزان همواره در تمام مدت تحصیل باید دروس اختصاصی را بیشتر از دروس عمومی مطالعه کنند؛ مثلاً باید شصت درصد از زمان را به دروس اختصاصی و چهل درصد را به دروس عمومی اختصاص دهید؛ نه اینکه فقط درس‌های اختصاصی بخوانید و بعد بگویید: «درس‌های عمومی، آسان است؛ آخر سال، فقط عمومی می‌خوانم.» کسانی که این اشتباه را مرتکب می‌شوند، نمی‌توانند در آن روزهای آخر به نتیجه دلخواه برسند.

    اگر شما از جمله داوطلبانی هستید که از ابتدای سال با برنامه ریزی خوب و مناسبی به مطالعه ادامه داده‌اید، الان هم می‌توانید با خیالی آسوده به خوبی بین دروس عمومی و اختصاصی تعادل ایجاد کنید، اما اگر جزو گروهی هستید که «کج‌دار و مریز» مطالعه کرده یا اصلاً مطالعه نداشته‌اید، باید سعی کنید که بین دروس عمومی و اختصاصی، دست به انتخاب بزنید؛ اینکه: کدام دروس اختصاصی و عمومی مهم‌ترند؟ شما کدام یک از دروس را بیشتر بلدید یا در کدام‌ها ضعف دارید؟ در میان فصول هر درس، کدام فصل‌ها بر حسب بودجه‌بندی سؤالات کنکور مهم‌تر بوده و توانایی شما در این فصل ها چقدر است و ... وقتی به سؤالاتی از این قبیل پاسخ دادید، با توجه به وقتتان دست به انتخاب بزنید؛ مثلاً به عنوان یک داوطلب گروه آزمایشی علوم تجربی، که شیمی و زبان را تا حدودی مطالعه کرده است، از بین عمومی‌ها تمرکز بیشتر خود را روی ادبیات و عربی، و در دروس اختصاصی، روی زیست‌شناسی و فیزیک بگذارید و سپس وقت خود را به دو قسمت شصت درصد و چهل درصد تقسیم کرده و این درس‌ها را مطالعه کنید؛ البته این مورد، یک مثال بود و همان‌گونه که قبلاً اشاره کردیم شما باید با توجه به اطلاعات و کاستی‌ها و وقت خود، به خوبی برنامه‌ریزی کنید. بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که در درس‌های عمومی و اختصاصی، نقاط قوت آن را مشخص کرده و آنها را حفظ کنید و نیز برای سایر درس‌هایتان هدف‌گذاری کنید تا به تدریج آنها را به نقاط قوت خود تبدیل نمایید.

پ- تعادل در مطالعه تشریحی و تستی

یکی دیگر از اقدامات مهمی که دانش‌آموزان باید در این دوره (بعد از تعطیلات نوروز) حتماً به آن توجه داشته باشند، این است که بین مطالعه تستی و تشریحی تعادل برقرار کرده و به گونه‌ای پیش بروند که افراط در یکی از آنها به ضرر کردن در دیگری منجر نشود. دانش‌آموزان وقتی مطالب را برای اولین بار می‌بینند باید آنها را به صورت تشریحی کار کنند و بیش از هشتاد درصد وقت خود را صرف مطالعه دروس تشریحی کنند و تقریباً بیست درصد از وقت خود را به تست اختصاص دهند. این موضوع بعد از عید تا حد زیادی تغییر می‌کند؛ زیرا در این هنگام، بیشتر داوطلبان، مباحث درسی را حداقل یک بار خوانده و در حال مرور آن مباحث هستند و از این زمان باید سهم مطالعه تستی را به مرور افزایش دهند. هر چقدر به زمان برگزاری آزمون سراسری نزدیک‌تر می‌شویم، سهم تستی کار کردن دانش‌آموزان بیشتر خواهد شد، معمولاً در دو ماه آخر، داوطلبان باید هشتاد درصد برای دروس به منظور تست زدن و بیست درصد برای دروس به منظور مطالعة تشریحی وقت بگذارند؛ البته این موضوع درباره داوطلبانی که تا الان به خوبی مطالعه نکرده یا اصلاً مطالعه نداشته‌اند، صدق نمی‌کند. این گروه از داوطلبان باید وضعیت خود را بررسی کنند و ببینند تا چه زمانی می‌توانند به مطالعه تشریحی ادامه دهند؛ در واقع باید مطالعه تشریحی تا آنجایی ادامه پیدا کند که مرور خلاصه مطالب و تست‌زنی امکان‌پذیر باشد؛ چون اگر هر یک از این موارد حذف شود، به مطالعه شما آسیب می‌خورد و شما نمی‌توانید آن طور که باید از مطالعه خود نتیجه بگیرید. با توجه به اینکه مرحله مرور و تست‌زنی برای تثبیت مطالب در ذهن شما و نیز سنجش خودتان لازم است، اگر تازه می‌خواهید مبادرت به درس خواندن نمایید، باز هم حتماً زمان مناسبی را، بسته به حجم مطالعاتی و اطلاعات خود، برای مرور و تست زنی در نظر بگیرید. در چنین شرایطی، تا حدودی بحث گزیده خوانی مطرح می‌شود؛ یعنی می‌توانید مباحثی از کتاب‌ها را حذف کنید؛ به طوری که اگر در برخی از مباحث احساس می‌کنید که به آنها تسلّط کافی ندارید یا احساس می‌کنید که برخی از مباحث در مقایسه با برخی دیگر از آنها از اهمیت کمتری برخوردارند، بتوانید اقدام به حذف آن مباحث کنید.

سومین تعادل، تعادلی است که بین دروس پایه و دروس سال آخر باید ایجاد شود. اگر دانش آموزان اولویت را به برنامه درسی در مدرسه بدهند، باید درس‌های پایه را هم در کنارش مطالعه کنند؛ اما مهم این است که ما به همه درس‌ها و همه مباحث به طور هم زمان توجه کنیم.

ت- تعادل بین دروس پایه و دروس سال آخر

تعادل میان دروس پایه و دروس سال آخر، بسیار مهم است. از آنجایی که بیش از پنجاه درصد سؤالات کنکور مربوط به دروس دوره‌های تحصیلی دهم و دوازدهم است، ممکن است این نگرانی برای برخی از دانش‌آموزان به وجود آید که چگونه می‌توانند در این زمان باقی مانده بین دروس پایه و سال آخر و مطالعه یا مرور و تست‌زنی آنها تعادل برقرار کنند. تعادل میان دروس پایه و سال آخر برای همه داوطلبان لازم است: چه کسانی که تا الان مطالعه خوبی داشته و چه کسانی که نتوانسته‌اند به خوبی مطالعه کنند. فارغ از نگرانی، چیزی که شما به آن نیاز دارید، درایت و هوشیاری در انتخاب یک برنامه‌ حساب‌شده است. اگرچه شما فرصت زیادی ندارید، اما شما داوطلبان عزیز با اولویت‌بندی می‌توانید به خوبی کارها را پیش ببرید. حفظ موقعیت و تسلّط بیشتر در درس‌هایی که جزو نقاط قوت شماست، باید در اولویت قرار گیرد و بعداً اگر وقت اضافه آوردید به سراغ درس‌های دیگر بروید. 

 

حرف‌هایی درگوشی با والدین:

حرف‌هایی درگوشی با والدین:

شما نقش اصلی را دارید

شک نیست که والدین، نقشی بسیار مهم و حیاتی در موفقیت داوطلبان کنکوری دارند؛ تا جایی که امسال در گفت و گویی که پیک‌سنجش با رتبه‌های برتر آزمون سراسری سال 97 داشت، همۀ آنهایی که در مصاحبه حضور داشتند، معتقد بودند که نقش والدین، بیشتر از مدرسه و مشاور است. این نقش، به خصوص در ماه‌های پایانی و در تعطیلات نوروز، مهم‌تر و مؤثرتر است. در اینجا به نکاتی مهم که می‌تواند یاور والدین و در نتیجه داوطلبان در این زمینه باشد، اشاره می‌گردد.  

* به توانمندی‌های فرزندتان توجه کنید و از او به‌ همان اندازه انتظار داشته باشید. دقت کنید که فرزندتان را در قیاس با دیگران قرار ندهید؛ چون این مقایسه می‌تواند برای وی آسیب‌ر‌سان باشد.

* در مواقع بحرانی، اضطرابی و روانی، با دانش‌آموز همدلی کنید و از تنش‌ها و دعواهایی که در درون خانواده است و باعث ایجاد استرس در فرزندان می‌شود، دوری کنید.

* با مدرسه فرزندتان ارتباط داشته باشید تا از ضعف‌های وی آگاه شوید  و برای برطرف کردن آنها بکوشید.

* به فرزندتان استرس‌ وارد نکنید و دایم از او نپرسید: خواندی؟ تستت را زدی؟ چند درصد زدی؟ و ... در این صورت، همراه با جامعه، که کنکور را غول کرده است، این مساله را بزرگ نشان می‌دهید  و به فرزندتان  اضطراب وارد می‌کنید؛ در حالی‌ که خانواده باید برای آرامش، احساس امنیت و تامین‌ خاطر دانش‌آموز، تلاش کند.

* از جزییات برنامه‌ریزی فرزند خود مطلع باشید و امور زندگی خود را با آن هماهنگ کنید. انجام این کار باعث می‌شود که فرزندتان احساس کند اهمیت و سنگینی کار او را درک می‌کنید.

* تذکر درسی به فرزندتان، برای مدت کوتاهی می‌تواند تاثیر مثبت داشته باشد، اما بعد از گذشت زمان نه چندان زیاد، او نسبت به این تذکرات بی‌تفاوت می‌شود و تا حدی پیش می رود که بعد از مدتی نسبت به تذکرات درسی شما جبهه خواهد گرفت، و این امر، موجب ایجاد بحث و جدل میان شما و فرزندتان خواهد شد.

گفتن جملاتی نظیر «تو که همش داری استراحت می‌کنی» یا «این قدر تلویزیون تماشا نکن» و «بسه دیگه از پشت کامپیوتر بلند شو» تاثیر بسیار بدی روی ذهن فرزند‌‌تان می‌گذارد. توجه داشته باشید که شاید وی برنامه‌اش را انجام داده و حالا وقت استراحتش است.

  پس بهتر است که جلوی این اتفاق را بگیرید و مسؤولیت نظارت  بر کار درسی فرزندتان را به مشاور و کادر مدرسه بسپارید. اگر هر مشکلی وجود دارد، بهتر است که آن را، بدون در جریان گذاشتن فرزندتان، به اطلاع مشاور برسانید و از او بخواهید تا این موضوع را مطرح کند. تا جایی که ممکن است، سعی کنید که درباره کنکور با فرزندتان بحث نکنید. توجه داشته باشید که  پیش از هر چیزی، شما پدر و مادر هستید و باید عشق خود را به فرزندتان هدیه دهید.

* حتی اگر فرزندتان در ارتباط با درس صحبت کرد، سعی کنید که بحث را عوض کنید. این مساله کمک می‌کند تا او از شنیدن مطالبی که گاه از سر محبت گفته می‌شود، به هم نریزد. حتی گفتن جمله «اگر در کنکور قبول نشدی ایراد ندارد و سال بعد دوباره درس بخوان» باعث افزایش استرس و به هم ریختن افکار وی می‌شود.

* در ایام امتحانات با فرزندتان بیشتر مدارا کنید و حتی اگر دیدید که او پرخاشگر شده، آن را به حساب بی‌ادبی وی نگذارید و بدانید که به دلیل فشار امتحانات است؛ در واقع،  گاهی اوقات به خاطر فشارها و استرس‌های کنکور، خلق کنکوری‌ها تنگ و زودرنج و بی‌حوصله می‌شوند. در چنین اوقاتی شایسته است که با محبت و آرامش، آنها را به شرایط معمولی قبلی نزدیک کنید، و اگر با گذشت مدت زمان طولانی، سازش و ملاحظات شما نتیجه نداد و شرایط داوطلب رو به وخامت رفت، حتماً در این زمینه، با یک مشاور یا روان‌شناس مشورت کنید.

* از آینده‌ای که در آن فرزندتان در رشتۀ ایده‌آلی که مورد نظر شما یا خود اوست، پذیرفته نشده است، هیولا نسازید و بدین وسیله، حس ترس و نگرانی  را در او تقویت نکنید. نگذارید تصور کند که دوست داشته شدن و مورد قبول واقع شدن وی، منوط به قبولی او در رشته یا دانشگاه خاصی است.

* والدین باید به خوراک فرزندان کنکوری خود توجه کنند و در وعده‌های غذایی آنها برنج، نان، سیب‌زمینی، لبنیات و به ویژه یک لیوان شیر ولرم را نیز در نظر بگیرند؛ چرا که در برقراری آرامش، نقش مؤثری خواهد داشت. همچنین خوب است که داوطلبان، از مصرف ترشی، ادویه‌جات، سوسیس، همبرگر، کافیین و نوشیدنی گازدار خودداری کرده و به جای آنها از پسته، گردو، بادام، میوه و سبزی استفاده کنند.