مهربانی را تمرین کنیم

برای آرامش و سلامتی خود و دیگران:

مهربانی را تمرین کنیم

می‌گویند در حوادث غیرمترقبه، مردم به هم نزدیک‌تر می‌شوند و مهربانی‌ها بیشتر می‌شود. این روزها که سیلاب بخش‌هایی از کشورمان را درنوردیده است، به حقیقت این کلام به راحتی می‌توان پی‌برد. این روزها شاهد حضور زنان و مردان و حتی کودکانی هستیم که همدلانه برای آرامش جسمی و روحی هموطنان سیل‌زده تلاش می‌کنند و از هیچ کمکی به آنها دریغ ندارند. شاید شما تصور کنید که به عنوان یک کنکوری، که وقت زیادی تا زمان برگزاری آزمون سراسری ندارید، کاری در این زمینه، از دستتان برنمی‌آید، اما واقعیت این است که در هر موقعیتی می‌توان محبت کرد و بخشی از شبکۀ مهربانی بود و مطمین بود که مهربانی در درجۀ اول برای خود ما مفید است و می‌توان بهره‌های بسیاری را از آن گرفت.

حاصل مهربانی، شادمانی است

مهربانی، باعث می‌شود که از احساس گناه، پشیمانی، اندوه و دیگر رنج‌ها و ناراحتی‌ها خلاص شوید؛ به بیان دیگر، کمک به دیگران باعث می‌شود که بیشتر قدردان شرایط و موقعیتتان باشید و از موقعیت خودتان و افکار بیهوده فاصله بگیرید؛ زیرا به جای خودتان، بر دیگران تمرکز می‌کنید.

نتایج یک پژوهش نشان داده است هنگامی که ما وقت، انرژی یا پول خود را به دیگران می­‌بخشیم، رضایت از زندگی، رضایت از خود و سلامت جسمی­مان ارتقاء می­یابد، طول عمرمان افزایش می­یابد و احتمال ابتلایمان به افسردگی، کاهش پیدا می­کند.

مهربان‌ها درک بهتری از خود دارند

از مزایای قابل توجه مهربانی، تاثیری است که بر درک ما از خودمان دارد. هنگامی که خود را متعهد به محبت به دیگران می‌کنید، خود را فردی نوع دوست می‌بینید. این شناخت تازه از خودتان، باعث می‌شود که بیشتر احساس اعتماد به نفس، خوش‌بینی و مفید بودن کنید. کمک به دیگران یا داوطلب شدن برای کمک کردن به آنها، توانایی‌ها و امکاناتتان را پررنگ‌تر می‌کند و باعث می‌شود که احساس کنید بر زندگی‌تان، کنترل بیشتری دارید. شاید به یاری همین کمک کردن، مهارت‌های تازه‌ای بیاموزید یا از استعدادهای نهفتۀ‌تان با خبر شوید.

 مهربان‌ها پرانرژی‌ترند

بیش از نیمی از شرکت­کنندگان در یک پژوهش، گزارش کردند که بعد از کمک کردن به دیگران، احساس قوی‌تر و پرانرژی­تر بودن کرده‌اند. تعداد زیادی از شرکت­ کنندگان در این پژوهش هم گفته‌­اند که بعد از مهربانی کردن، احساس آرامش بیشتر و افسردگی کمتری کرده و احساس ارزشمندی‌­شان نیز افزایش یافته است.

مهربان‌ها شبکه حمایتی گسترده‌­تری دارند

کمک کردن به دیگران، موجب می­‌شود که دوستتان داشته باشند، و هنگامی که نیاز به کمک دارید، همان افراد دست یاری به شما بدهند و در نتیجه، شبکه نیرومند و گسترده‌ای از دوستان و آشنایان داشته باشید. معمولاً در مواقع لزوم، افراد مهربان می‌توانند روی کمک دوستان و آشنایانشان حساب کنند.

مهربانی، راهکاری موفق برای مبارزه با اضطراب

اضطراب و نگرانی، چه از نوع ملایم و چه از نوع حمله‌های عصبی، سخت در انسان شایع است. روش‌های مختلفی مثل مدیتیشن، ورزش، مصرف دارو یا درمان‌های طبیعی برای درمان اضطراب وجود دارد، اما به نظر می‌رسد که راحت‌ترین و ارزان‌ترین راه خلاص شدن از شرّ نگرانی‌ها، محبت کردن به دیگران است.

تحقیقات بسیار زیادی انجام گرفته است که تاثیرات مثبت مهربانی را بر سلامتی انسان به اثبات می‌رساند. همچنین چندین کتاب نیز در مورد تاثیرات مثبت مهربانی بر سلامتی، به چاپ رسیده است. گفتنی است تحقیقاتی که از سال ۱۹۸۸ تاکنون انجام گرفته، در کتاب نیروی شفابخش نیکوکاری (نوشته آلِن لوک) گردآوری شده است.

در این کتاب از قول یکی از شرکت کننده‌های تحقیقات لوک آمده است: «چند ماه پیش آن‌قدر استرس داشتم که به زور می‌توانستم در شبانه روز چهار ساعت بخوابم و انواع و اقسام دردها هم به سراغم آمده بود. داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب را امتحان کردم، اما هیچ بهبودی حاصل نشد. بعدها فهمیدم که این عشق است که واقعاً شفابخش است. وقتی کارهای مثبتی را برای دیگران انجام می‌دادم، واکنش مستقیمی در وضعیت جسمی من به وجود می‌آمد. الان دیگر شب‌ها خیلی راحت می‌خوابم و آرامشی نیز در کل بدنم به وجود آمده که با وضعیت سابقم قابل مقایسه نیست و بیشتر دردهایم هم از بین رفته است.»

مهربان‌ها سالم­ترند و سلامتی می‌بخشند

حتماً شنیده‌اید که مهربانی و محبت کردن به دیگران، دل را نرم می‌کند، اما جالب است بدانید که مهربان بودن، در واقع بر تعادل شیمیایی قلب شما تاثیر مثبت دارد. مهربانی، باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین می‌شود. به گفته دکتر دیوید همیلتون، اکسی‌توسین، باعث آزاد شدن ماده‌ای شیمیایی به نام نیتریک اکسید در رگ‌های خونی می‌شود. این ماده، با گشاد کردن رگ‌های خونی، فشار خون را کاهش می‌دهد. جالب است بدانید از آنجا که اکسی توسین با کاهش فشار خون به سلامت قلب کمک می‌کند، به آن لقب هورمون محافظ قلب داده‌اند.

در منابع اسلامی هم تاکید زیادی بر محبت و مهربانی نسبت به همنوعان شده است و اشاره شده است که اساس جامعه مطلوب، محبت مردم نسبت به یکدیگر است و آن را در سامان دهی جامعه انسانی کارساز می‌داند؛ تا جایی که خداوند متعال نیز خود را دوستدار بندگان خود می‌داند.

وقتی انتخاب می‌کنید که فرد مهربان­تری باشید، نه تنها سلامت خودتان را ارتقاء می­دهید، بلکه سلامت افرادی را که با آنها ارتباط برقرار می‌کنید نیز تقویت می‌کنید. مهربانی شما تاثیرات چند جانبه ای دارد. این مهربانی، حتی می‌تواند بر افرادی که شاهد بروز آن هستند نیز تاثیر گذاشته و در آنها احساس خوبی را ایجاد کند. وقتی انتخاب می‌کنید که فرد مهربان­تری باشید، تغییرات مثبتی را در اجتماع و دنیای اطراف خود ایجاد خواهید کرد.

چگونه مهربانی را تمرین کنیم؟

اولین گام در تمرین استراتژی مهربانی، انتخاب کاری است که می‌خواهید انجام دهید. اینکه چقدر و هر چند وقت یک بار می‌خواهید آن را تکرار کنید، تصمیم بسیار مهمی است. اگر این کار را کم انجام دهید، نمی‌توانید بهرۀ چندانی از منافع مهربانی ببرید؛ همچنان که اگر در انجام این کار زیاده روی کنید، سرانجام در خودتان احساس خستگی، فشار و عصبانیت می‌کنید. پیشنهاد می‌کنیم که این کار را یک روز در هفته انجام دهید و در آن روز، خود را به انجام یک کار جدید و بزرگ یا چند کار کوچک، متعهد کنید.

در مرحلۀ بعد، خوب است که چند کار را با یکدیگر ترکیب کنید یا کار جدیدی را انجام دهید. این تغییر به شما انرژی و انگیزه می‌دهد؛ زیرا پس از مدتی که از روی محبت و مهربانی، کاری را انجام دادید، به آن خو می‌گیرید و انجام آن دیگر، مانند گذشته، شادتان نمی‌کند؛ البته تغییر مداوم مهربانی، نیازمند تلاش و خلاقیت است، اما هر کاری که به فردی آرامش دهد یا او را شگفت زده کند، می‌تواند در برنامۀ شما قرار گیرد؛ برای مثال، می‌توانید کتاب کمک آموزشی خود را با دوستی که توان خرید آن را ندارد، سهیم شوید و به صورت مشارکتی از آن استفاده کنید یا اگر کتابی اضافی دارید، آن را به داوطلبانی که اکنون گرفتار سیلاب شده‌اند، تقدیم کنید. ضمناً می‌توانید در هر یک از مشکلات درسی، به یک همکلاسی یاری برسانید و یا اگر دیدید که این همکلاسی، ناراحت  و کلافه است، از او دلجویی کنید و  با تقدیم یک هدیۀ کوچک یا گفتن سخنی امید بخش به وی، او را شادمان سازید.

نکتۀ آخر اینکه باید مراقب باشید تا به خاطر انجام عمل نیکتان، انتظار پاداش نداشته باشید؛ در این صورت، فوایدی که این عمل خیر بر شما خواهد داشت از بین می‌رود. اگر در قبال انجام کارتان انتظار چیزی را از دیگران نداشته باشید، دیگر دچار ناامیدی نخواهید شد؛ برای مثال، اگر در رانندگی، به اتومبیل کناری حق تقدم بدهید و انتظار داشته باشید که او این عمل مهربانانه را متوجه شود، اما  فرد مقابل از کار شما قدردانی نکند، ممکن است که انجام همین کار نیک، در شما ایجاد عصبانیت و خشم کند، اما اگر توقع دریافت واکنشی مثبت نداشته باشید، آن وقت است که کار شما  تاثیری مثبت بر سلامتی‌تان خواهد گذاشت. برای تمرین این مساله، دست کم هفته‌ای یک بار، کار خوبی را انجام دهید و دربارۀ آن با هیچ کس صحبت نکنید و در مقابل آن، انتظاری هم از دیگران نداشته باشید. 

 

مهربانی، باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین می‌شود. اکسی‌توسین، باعث آزاد شدن ماده‌ای شیمیایی به نام نیتریک اکسید در رگ‌های خونی می‌شود. این ماده، با گشاد کردن رگ‌های خونی، فشار خون را کاهش می‌دهد. از آنجا که اکسی توسین با کاهش فشار خون به سلامت قلب کمک می‌کند، به آن لقب هورمون محافظ قلب داده‌اند

مهربانی، باعث می‌شود که از احساس گناه، پشیمانی، اندوه و دیگر رنج‌ها و ناراحتی‌ها خلاص شوید؛ به بیان دیگر، کمک به دیگران باعث می‌شود که بیشتر قدردان شرایط و موقعیتتان باشید و از موقعیت خودتان و افکار بیهوده فاصله بگیرید